ISTIADAT PERTABALAN DIRAJA SEBAGAI MEKANISME KE ARAH PENGUKUHAN KEDAULATAN INSTITUSI DIRAJA MELAYU

The Royal Coronation Ceremony as a Mechanism Towards Strengthening the Sovereignty of Malay Royal Institutions

Abstract

The general public deemed the royal institution is no longer relevant to the political and social situation of today. As a result, they also consider that any form of royal ceremony is a burden to the people. Therefore, a study was conducted to examine the royal coronation ceremony of the state of Pahang by focusing on the coronation ceremony of the fifth Sultan of Pahang, HRH Sultan Haji Ahmad Shah Al-Mustain Billah Ibni Al-Marhum Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-Muadzam Shah. The qualitative method is used by analysing the detailing official documents from the Jumaah Pangkuan Negeri office as well as Malaysia Broadcaster (RTM) documentaries. Research is done on each ceremonial procedures and then analyze the findings to prove that this royal coronation ceremony is not only practiced as a ceremony that should be inherited, but also acts as a mechanism towards creating a sovereign ruler. It can be concluded that the coronation ceremony is a planned effort to maintain the heir to the throne and able to overcome the radical conflict in the institution. The process of appointing a king successor that complies with the Undang-undang Tubuh Kerajaan Pahang and the election by shura’ through Jumaah Pangkuan Negeri gives a legitimate power to the ruling king. When all the procedures are carried out in accordance with the law and customary practice, the process of appointing a king is valid. Furthermore, the findings of this study are not only important to the royal institution, but also beneficial to the state government which is the executive administer of Pahang.

Masyarakat umum beranggapan bahawa institusi diraja merupakan sistem monarki yang hanya diamalkan dalam sistem sosial tradisi dan tidak lagi relevan dengan situasi politik dan sosial di zaman ini. Natijahnya, mereka turut menganggap bahawa apa-apa bentuk istiadat istana merupakan bebanan kepada rakyat. Satu kajian telah dijalankan bagi meneliti tatacara istiadat pertabalan diraja negeri Pahang dengan memfokus kepada Istiadat Pertabalan Sultan Pahang ke-5, KDYMM Sultan Haji Ahmad Shah Al-Mustain Billah Ibni Al-Marhum Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-Muadzam Shah. Kaedah kajian ini berbentuk kualitatif, iaitu menggunakan kaedah analisis kandungan dengan memperinci dokumen-dokumen rasmi yang tersimpan di pejabat Jumaah Pangkuan Negeri serta dokumentari Radio Televisyen Malaysia (RTM) dan koleksi FINAS. Penelitian dibuat terhadap tatacara istiadat seterusnya menganalisa dapatan bagi membuktikan bahawa istiadat pertabalan diraja ini tidak sekadar diamalkan sebagai satu istiadat yang harus diwarisi, malah berperanan menjadi mekanisme ke arah mengukuhkan kedaulatan institusi diraja Melayu. Kesimpulannya, istiadat pertabalan merupakan satu usaha mengekalkan waris takhta dalam kalangan waris ganti dan secara tidak langsung mampu mengatasi konflik dalam sesebuah pemerintahan. Proses pelantikan pengganti raja yang mematuhi Undang-undang Tubuh Kerajaan Pahang dan pemilihan secara syura melalui Jumaah Pangkuan Negeri memberikan satu legitimasi kuasa yang sah kepada raja pemerintah. Apabila kesemua prosedur dilaksanakan mengikut lunas undang-undang dan amalan adat, proses pelantikan seseorang raja bersifat telus dan absah serta tidak boleh dipersoalkan lagi. Secara tidak langsung, dapatan kajian ini bukan sahaja penting kepada institusi diraja, malah bermanfaat kepada kerajaan negeri yang merupakan pemerintah eksekutif di negeri Pahang.